Ada Lovelace, η πρώτη προγραμματίστρια

Ada Lovelace
Ada Lovelace

Η Αυγούστα Άντα Κίνγκ, κόμισσα του Λάβλεϊς, της οποίας το πατρώνυμο ήταν Αυγούστα Άντα Μπάιρον (Augusta Ada Byron) γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 10 Δεκεμβρίου 1815. Οι γονείς της ανήκαν στην υψηλή κοινώνία και πρόσφατα παντρεμένοι. Είναι η μοναδική νόμιμη κόρη (εντός γάμου) του 27χρονου  φιλέλληνα Λόρδου Μπάιρον (Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον, George Gordon Baron of Byron) που είχε γίνει γνωστός για τα ποιήματά του.  Η μητέρα της, η Άννα Ισαβέλλα (Αναμπέλα) Μίλμπανκ (Anne Isabelle Milbanke) ήταν 23 ετών όταν κληρονόμησε τον τίτλο Βαρόνη Γουέντγουόρθ (Wentworth).

Η Αυγούστα Άντα Κίνγκ, κόμισσα του Λάβλεϊς, της οποίας το πατρώνυμο ήταν Αυγούστα Άντα Μπάιρον (Augusta Ada Byron) γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 10 Δεκεμβρίου 1815. Οι γονείς της ανήκαν στην υψηλή κοινώνία και πρόσφατα παντρεμένοι. Είναι η μοναδική νόμιμη κόρη (εντός γάμου) του 27χρονου  φιλέλληνα Λόρδου Μπάιρον (Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον, George Gordon Baron of Byron) που είχε γίνει γνωστός για τα ποιήματά του.  Η μητέρα της, η Άννα Ισαβέλλα (Αναμπέλα) Μίλμπανκ (Anne Isabelle Milbanke) ήταν 23 ετών όταν κληρονόμησε τον τίτλο Βαρόνη Γουέντγουόρθ (Wentworth).

Ο πατέρας της Άντα είπε ότι της έδωσε το όνομα αυτό (Άντα) γιατί είναι «σύντομο, αρχαίο και εύηχο».

Ο πολύ σύντομος γάμος της Αναμπέλας Μίλμπανκ με τον Μπάιρον διαλύθηκε όταν η Άντα ήταν μόλις 5 εβδομάδων και η Άντα δεν ξαναείδε τον πατέρα της (αν και αυτός κρατούσε μια φωτογραφία της στο γραφείο του και την περιέγραψε στα ποιήματά του). Πέθανε στο Μεσολόγγι σε ηλικία 36 ετών, στο αποκορύφωμα της διασημότητας του, όταν η Άντα ήταν 8. Υπήρχαν αρκετά σκάνδαλα γύρω του για να τροφοδοτήσει εκατοντάδες βιβλία.

Η Αναμπέλα πήρε την κηδεμονία της Άντα και προσπάθησε να κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να μεγαλώσει το παιδί της και να διασφαλίσει ότι δεν θα γίνει ποιήτρια όπως ο πατέρας της. Θεώρησε ότι τα μαθηματικά είναι ένα καλό μάθημα για να εκπαιδεύσει το μυαλό της για να εξασφαλίσει ότι η κόρη της θα έπαιρνε μια πειθαρχημένη προσέγγιση των πραγμάτων. Η μουσική, πίστευε η κυρία Μπάιρον, ήταν ένα μάθημα που παρείχε σε ένα κορίτσι τις σωστές κοινωνικές δεξιότητες, οπότε και αυτό τονίστηκε στην εκπαίδευση της Άντα. Ωστόσο, παρόλο που η κυρία Μπάιρον αφιέρωνε πολλή ενέργεια για να οργανώσει την ανατροφή της Άντα, η ίδια φαίνεται ότι είχε περάσει πολύ λίγο χρόνο μαζί της.

Τα πρώτα χρόνια

Ada Lovelace 7 yrs oldΣε ηλικία περίπου έξι ετών, η δασκάλα της ήταν η δεσποινίς Λαμόντ. Παρά την έμφαση που έδωσε η μητέρα της στα μαθηματικά, το αγαπημένο θέμα της Άντα ήταν η γεωγραφία ενώ διάβαζε απρόθυμα την αριθμητική μόνο και μόνο για να ευχαριστήσει την μητέρα της. Ανακαλύπτοντας ότι η Άντα προτιμούσε τη γεωγραφία από την αριθμητική, η Λαίδη Μπάιρον επέμεινε ότι ένα από τα μαθήματα γεωγραφίας της Άντα έπρεπε να αντικατασταθεί με ένα άλλο μάθημα αριθμητικής, και λίγο μετά από αυτό η δεσποινίς Λαμόντ αντικαταστάθηκε σαν δασκάλα της Άντα. Ορισμένα μέλη της οικογένειας φοβόντουσαν ότι η Λαίδη Μπάιρον ήταν πολύ σκληρή με την κόρη της.

Η Λαίδη Μπάιρον αγνόησε τις οικογενειακές ανησυχίες και άσκησε συνεχή πίεση στην κόρη της για να διαβάζει σκληρά και πολύ στα μαθήματά της.

Όταν η Άντα ήταν 11 ετών, πήγε με τη μητέρα της και μία συνοδεία σε μια περιοδεία στην Ευρώπη. Όταν επέστρεψε, μελετούσε με ενθουσιασμό αυτό που η ίδια ονόμαζε «πτησολογία» (flyology) και φανταζόταν πώς να μιμείται την πτήση των πουλιών με ατμοκίνητες μηχανές.

Αλλά τότε αρρώστησε με ιλαρά (ίσως εγκεφαλίτιδα) και ήταν συχνά άρρωστη για 3 χρόνια. Τελικά ανάρρωσε εγκαίρως για να ακολουθήσει το έθιμο για τα κορίτσια της καλής κοινωνίας εκείνης της περιόδου: στα 17 της πήγε στο Λονδίνο και συνάντησε τον βασιλιά.

Τσαρλς Μπάμπαζ (Charles Babbage)

Δύο βδομάδες αργότερα πήγε σε ένα πάρτι στο σπίτι του 41χρόνου Τσαρλς Μπάμπαζ (Charles Babbage) του οποίου ο μεγαλύτερος γιος είχε την ίδια ηλικία με την Άντα. Ο Μπάμπαζ ήταν διάσημος για τα πάρτι του.

Baggage party
Charles Babbage
Τσαρλς Μπάμπαζ

Ο Μπάμπαζ σπούδασε μαθηματικά, αλλά σύντομα είχε την πρόθεση να εκσυγχρονίσει τον τρόπο με τον οποίο διδάσκονταν τα μαθηματικά, και με τους φίλους του Τζον Χέρσελ (John Herschel, του οποίου ο πατέρας ανακάλυψε τον πλανήτη Ουρανό) και ο Τζόρτζ Πήκοκ (George Peacock, αργότερα πρωτοπόρος στην αφηρημένη άλγεβρα), ίδρυσαν την Αναλυτική Εταιρεία (η οποία αργότερα έγινε η Φιλοσοφική Εταιρεία του Καίμπριτζ). Μέσω της Εταιρίας πίεσαν για να γίνουν κάποιες μεταρρυθμίσεις όπως είναι η αντικατάσταση των όρων του Νεύτωνα (“Βρετανικός”) με τους όρους του Λάιμπνιζ (Leibniz) (“Ευρωπαικός”), δύο από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς που έχουν  περάσει. 

Difference EngineΟ Μπάμπαζ παρουσίασε την Μηχανή Διαφορών (Difference Engine). Μία μεγάλη μηχανή που υπολόγιζε ρίζες (=λύσεις) πολυωνύμων και εκτύπωνε μαθηματικούς πίνακες (κυρίως για χρήση από τους αστρονόμους), χρησιμοποιώντας μόνο πρόσθεση και αφαίρεση αριθμών. Έπρεπε μόνο να δηλώσεις την πρώτη διαδικασία (την πρώτη λύση που είναι εύκολη) και η μηχανή υπολόγιζε όλες τις άλλες λύσεις και διάφορους πίνακες. Αλλά το κομμάτι της μηχανής που δούλευε ήταν μόνο το 1/7 όλης της μηχανής που ήταν ακόμα στα σχέδια αλλά είχε πάρει μία χρηματοδότηση 1.700 λιρών  από το κράτος. 

Μηχανή Διαφορών

Ada Babbage

Η Άντα γοητεύτηκε και, σύμφωνα με τη Σοφία Φρέντ (Sophia Frend), κόρη του Γουίλιαμ Φρεντ (William Frend) και αργότερα σύζυγο του Ντε Μόργκαν (De Morgan), έγραψε ότι η Άντα:

… παρ’όλο που ήταν νεαρή, κατάλαβε τη λειτουργία της και είδε τη μεγαλειώδη ομορφιά της εφεύρεσης.

Difference Machine comic

Η Άντα Μπάιρον είχε σχέση με έναν δάσκαλό της στις αρχές του 1833 (17 ετών). Προσπάθησαν να κλεφτούν, αλλά οι συγγενείς του δασκάλου την αναγνώρισαν και επικοινώνησαν με τη μητέρα της. Η Λαίδη Μπάιρον και οι φίλοι της κάλυψαν το περιστατικό για να αποτρέψουν ένα δημόσιο σκάνδαλο.

The Calculating Passion of Ada ByronΤο 1834, όταν η Άντα ήταν 18 ετών, γνώρισε τη Μαίρη Σαμερβίλ (Mary Somerville). Η Σάμερβιλ ήταν Μαθηματικός και είχε μεταφράσει βιβλία του Λαπλάς (Laplace). [Τον Λαπλάς τον έχουμε συναντήσει στην βιογραφία του Γκαλουά (Galois) που τον διάβαζε μικρός και στην βιογραφία του Χάμιλτον (Hamilton) ο οποίος βρήκε λάθος σε ένα από τα βιβλίο του]. Η Τζόαν Μπάουμ γράφει στο βιβλίο της «The Calculating Passion of Ada Bryon» :

Η κυρία Σάμερβίλ έστελνε βιβλία μαθηματικών στην Άντα, την συμβούλευε τι να διαβάζει, της έστελνε ασκήσεις και προβλήματα, και πάνω απ ‘όλα, μιλούσε με την νεαρά προστατευόμενή της για τα μαθηματικά. Μερικές από τις συζητήσεις αφορούσαν τον Μπάμπαζ  και τους κινητήρες του. Ο Μπάμπαζ  και η κυρία Σάμερβιλ ήταν φίλοι για χρόνια και αλληλογραφούσαν τακτικά.

Η Άντα Μπάιρον απολάμβανε να παρακολουθεί μαθηματικά και επιστημονικές αποδείξεις με τη Μαίρη Σαμερβίλ , αλλά απολάμβανε επίσης την παρέα της και σε πολλές άλλες περιπτώσεις.

Προσωπική ζωή

Ada Lovelace 17Την άνοιξη του 1835, όταν η Άντα ήταν 19 ετών, συνάντησε τον 30χρονο Γουίλιαμ Κινγκ (ή πιο συγκεκριμένα, τον Λόρδο Γουίλιαμ Κινγκ). Ήταν φίλος του γιου της Μάιρης Σάμερβιλ και είχε σπουδάσει στο Έτον (Eton) και στο Καίμπριτζ (Cambridge). Τότε ήταν δημόσιος υπάλληλος, και είχε υπηρετήσει πρόσφατα σε ένα φυλάκιο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας στα ελληνικά νησιά.

Η Άντα Κίνγκ (πρώην Μπάιρον) έγινε Κόμισσα της Λάβλεϊς (Lovelace)  όταν ο σύζυγός της Γουίλιαμ Κινγκ, με τον οποίο παντρεύτηκε στις 8 Ιουλίου 1835, έγινε κόμης του Λάβλεϊς το 1838 για τις υπηρεσίες στο στο στέμμα.  Απέκτησαν τρία παιδιά μαζί. Τον Μπάιρον που γεννήθηκε τον Μάιο 1836 (12 Μαΐου), την Αναμπέλα που γεννήθηκε τον Σεπτέμβριο 1837 (22 Σεπτεμβρίου) και τον Ράλφ Γκόρντον (Ralph Gordon) που γεννήθηκε τον Ιούλιο 1839 ( 2 Ιουλίου).

Μετά από αυτό, το 1841, η Άντα Λάβλεϊς ξεκίνησε να διαβάζει ανώτερα μαθηματικά με δάσκαλο τον Ντε Μόργκαν (De Morgan), μεγάλο μαθηματικό του 19ου αιώνα ( … έχουμε μάθει τους νόμους του στο λύκειο!)

Αναλυτική Μηχανή

Ο Μπάμπαζ όμως είχε βάλει μπρός ένα καινούργιο έργο. Την Αναλυτική Μηχανή. Μία μηχανή ικανή να εκτελεί οποιαδήποτε μαθηματική πράξη, όχι μόνο την απλή διαδικασία των διαφορών που είδαμε

Ada Babbage comic
Μπάμπαζ – Άντα

Μία τέτοια μηχανή θα χρειαζόταν οδηγίες τόσο με τον καθορισμό της πρώτης διαδικασίας, (όπως στη Μηχανή Διαφορών) όσο και πολύ γενικότερα λέγοντας κυριολεκτικά ποιές λειτουργίες πρέπει να εκτελεστούν και με ποια σειρά. Θα υπήρχε λογική, όπως και στις σύγχρονες γλώσσες προγραμματισμού. Η λογική αυτή θα περνούσε στην μηχανή μέσω διάτρητων καρτών.

Από το 1833, όπως είδαμε, η Άντα Μπάιρον (όπως λεγότανε ακόμα εκείνη την εποχή) είχε ενδιαφερθεί για τον Αναλυτική Μηχανή του Μπάμπαζ και, δέκα χρόνια αργότερα, έκανε μία μετάφραση με σχόλια στο “Notions sur la machine analytique de Charles Babbage” του Λουίτζι Μεναμπρέα, 1842 (Luigi Menabrea, που αργότερα έγινε ο 7ος πρωθυπουργός της Ιταλίας),  με διάφορα δικά της σχόλια. Ο Μπάμπαζ περιγράφει:

Λίγο καιρό μετά την δημοσίευση  των απομνημονευμάτων του [Μεναμπρέα] πάνω σ’αυτό το θέμα [στην Αναλυτική μηχανή] στην Παγκόσμια Βιβλιοθήκη της Γενεύης (Bibliothèque Universelle de Genève), η αείμνηστη κόμισσα του Λάβλεϊς με πληροφόρησε ότι είχε μεταφράσει το απομνημονεύματα του  Μεναμπρέα. Την ρώτησα γιατί δεν είχε γράψει από μόνη της μία εργασία για ένα θέμα με το οποίο γνώριζε τόσο στενά; Η κυρία Λάβλεϊς απάντησε ότι η σκέψη δεν της είχε περάσει απ΄το μυαλό. Στη συνέχεια της πρότεινα να προσθέσει μερικές σημειώσεις στο απομνημονεύματα του Μεναμπρέα, μια ιδέα που την υιοθέτησε αμέσως.

Συζητήσαμε μαζί τις διάφορες επεξηγήσεις που θα μπορούσαν να εισαχθούν. Πρότεινα πολλές, αλλά η επιλογή ήταν εξ ολοκλήρου δική της. Το ίδιο έκανε και  με την αλγεβρική επίλυση διαφορετικών προβλημάτων, εκτός από αυτό που σχετίζεται με τους Αριθμούς Μπερνούλι (Bernoulli), που είχα προσφερθεί να γράψω τις επεξηγήσεις για να μην ταλαιπωρηθεί. Αυτή μου έστειλε μια αλλαγή, όταν διαπίστωσε ένα σοβαρό λάθος που είχα κάνει στη διαδικασία.

Οι σημειώσεις της κόμισσας του Λάβλεϊς εκτείνονται  περίπου τρεις φορές περισσότερο από το αρχικό κείμενο. Η συγγραφέας τους έχει εισέλθει πλήρως σε όλες σχεδόν τις πολύ δύσκολες και αφηρημένες ερωτήσεις που σχετίζονται με το θέμα.

Αυτά τα δύο απομνημονεύματα μαζί μπορούν να παρουσιάσουν, σε όσους είναι ικανοί να κατανοήσουν το σκεπτικό, μία πλήρη απόδειξη ότι όλος ο προγραμματικός και οι λειτουργίες της ανάλυσης είναι πλέον σε θέση να εκτελεστούν από μηχανήματα.

“Σημειώσεις”

Στις σημειώσεις της, που ονομάστηκαν “Σημειώσεις” (Notes), η Άντα Λάβλεϊς περιέγραψε πώς θα μπορούσε να προγραμματιστεί η Αναλυτική Μηχανή και έδωσε αυτό που πολλοί θεωρούν ως το πρώτο πρόγραμμα υπολογιστή. Περιέγραψε την Αναλυτική Μηχανή με τον ακόλουθο τρόπο:

Το κυρίως χαρακτηριστικό της Αναλυτικής Μηχανής, και αυτό που κατέστησε δυνατό να αποκτήσει μηχανισμό με τόσες εκτεταμένες ικανότητες […] είναι η εισαγωγή της αρχής για την οποία ο Ζακάρ (ζακέτες Jacquard) επινόησε ρυθμίζοντας, με διάτρητες κάρτες, τα πιο περίπλοκα μοτίβα. Σε αυτό έγκειται η διάκριση μεταξύ των δύο κινητήρων.  Δεν υπάρχει τίποτα τέτοιο στη Μηχανή Διαφορών. Μπορούμε να πούμε ότι η Αναλυτική Μηχανή υφαίνει αλγεβρικά μοτίβα όπως και ο αργαλειός του Ζακλάρ που υφαίνει λουλούδια και φύλλα.

Οι «Σημειώσεις» της Άντας δημοσιεύθηκαν στα Επιστημονικά Απομνημονεύματα του Ρίτσαρ Τέιλορ , Τόμος 3 (Richard Taylor’s Scientific Memoirs Volume 3) το 1843 με το όνομα του συγγραφέα να φαίνεται ως ΑΑΛ – Αυγούστα Άντα Λάβλεϊς (AAL – Augusta Ada Lovelace).  Εκείνη την εποχή, δεν επιτρεπότανε σε γυναίκες να γράφουν επιστημονικά συγγράμματα.

ada programmer
Ada Lovelace

Σε ένα σημείο των Σημειώσεών της, (Note G) η Άντα έδωσε αναλυτικά τον σειρά των πράξεων για τον υπολογισμό της ακολουθίας των αριθμών Μπερνούλι (Bernoulli’s numbers), και αυτό την καθιστά την πρώτη προγραμματίστρια υπολογιστών.  

Αυτό ήταν το μεγαλύτερο σημείο των επιτευγμάτων της και χαιρόταν για τον θαυμασμό που λάβαινε από τους φίλους της που ήξεραν ποια ήταν η ΑΑΛ. Αλλά ήδη αυτοί οι φίλοι ανησυχούσαν για την υγεία της. Μέχρι το τέλος του έτους έπαιρνε αρκετά φάρμακα για διάφορα προβλήματα υγείας που την ενοχλούσαν.

Μετά τη δημοσίευση των “Σημειώσεων”, η υγεία της επιδεινώθηκε. Θεώρησε τις “Σημειώσεις” ως την πρώτη μαθηματική της δημοσίευση και έγραψε με πολλές επιστολές για τα πολλά μαθηματικά έργα που περίμενε να ακολουθήσουν.

Σκέφτηκε να γράψει μια μακρά κριτική, δομημένη μαθηματικά, ίσως στο στυλ των «Σημειώσεων», σχετικά με τη δουλειά του Ομ (Ohm) «On galvanic series», αλλά ο Μπάμπαζ, τον οποίο ήθελε να την ενθαρρύνει, είχε πάθει κατάθλιψη και δεν της έδωσε την απαραίτητη υποστήριξη.

Η Βρετανική κυβέρνηση του είπε κόψει την χρηματοδότηση  μετά από 17.000 λίρες που είχε ήδη ξοδέψει  και η Μηχανή των Διαφορών δεν είχε τελείως ολοκληρωθεί.

Τελευταία χρόνια

Το 1844 η Λάβλεϊς (29 ετών) έγραψε στη σύζυγο του Ντε Μόργκαν λέγοντας ότι λόγω μιας πρόσφατης ασθένειας:

Δεν μπορούσα καθόλου να σκεφτώ ούτε καν για τις σπουδές μου. Χθες άρχισα πάλι, αλλά για κάποιο χρονικό διάστημα θα πρέπει να αφιερώνω μόνο μισή έως μία ώρα την ημέρα. Πείτε στον κ. Ντε Μόργκαν για όλα αυτά,  πρέπει να αναρωτιέται γιατί δεν έχει ακούσει νέα μου.

Η Άντα είχε πολλές σχέσεις με αρκετούς άντρες και υπήρξαν αρκετά σκάνδαλα. Ο σύζυγός της φρόντισε να καταστραφούν οι περισσότερες από τις 100 επιστολές που έστειλε σε αυτούς τους φίλους της.

Υπήρχε επίσης ένα πρόβλημα με την υπερβολική απόλαυση στο κρασί, το οποίο έγινε χειρότερο όταν αντικατέστησε τα γεύματα με το ποτό. Κάποια στιγμή σκέφτηκε να γράψει μια επιστημονική μελέτη για τις επιπτώσεις του οπίου και του κρασιού που είχε αποκτήσει από τις εμπειρίες της.

Τα τυχερά παιχνίδια με άλογα ήταν ένα άλλο πάθος αυτά τα χρόνια και πούλησε μερικά από τα κοσμήματά της για να το χρηματοδοτήσει. Όταν πέθανε χρωστούσε £2.000 σε χρέη τζόγου , περίπου 270.000 λίρες Αγγλίας (300.000 ευρώ) υπολογίζοντας τον πληθωρισμό. Άλλες πηγές λένε ότι χρωστούσε πολύ περισσότερα, £20.000 ή £40.000.

Ωστόσο, περίπου το 1850 η Λάβλεϊς (35 ετών) τσακώθηκε με την μητέρα της, όταν ανακάλυψε ότι η μητέρα της της έλεγε ψέματα για χρόνια, για τον πατέρα της, τον Λόρδο Μπάιρον. Η Λαίδη Μπάιρον είχε προσπαθήσει σε όλη της τη ζωή για να βεβαιωθεί ότι η κόρη της είναι όσο πιο διαφορετική γίνεται από τον πατέρας της, Λόρδο Μπάιρον, και η Λάβλεϊς ανακάλυψε την έκταση της χειραγώγησης της μητέρας της.

Μέχρι τον Ιανουάριο του 1852, η Άντα είχε διαλυθεί από τους πόνους, καθώς ο καρκίνος που, κατά πάσα πιθανότατα ήταν η κύρια αιτία των προβλημάτων υγείας της για ένα διάστημα, έγινε πιο οξύς. Το μυαλό της όμως παρέμεινε δραστήριο όσο ποτέ. Ο σύζυγός της έγραψε:

Η δύναμη της γενίκευσης ήταν πράγματι η πιο αξιοσημείωτη, σε συνδυασμό με αυτήν της λεπτής και περίπλοκης ανάλυσης. Ο Μπάμπαζ ήταν ένας συνεχής πνευματικός σύντροφος και βρήκε ακόμα ένα ταίρι  για την ισχυρή κατανόησή της, με τις συνεχείς φιλοσοφικές συζητήσεις τους που οδηγούσαν σε αυξημένη εκτίμηση και αμοιβαία συμπαράσταση.

Τον Σεπτέμβριο 1852  η Άντα είχε γράψει:

Είναι το αγαπητό και τελευταίο πένθιμο αίτημά μου, όλοι οι φίλοι μου που έχουν επιστολές από εμένα να τα παραδώσουν στη μητέρα μου, την Λαίδη Νοέλ Μπάιρον μετά το θάνατό μου.

Ο Μπάμπαζ αρνήθηκε. Αλλά άλλοι συμμορφώθηκαν και, αργότερα, όταν ο γιος της τα τακτοποιούσε, ο Μπάμπαζ κατέστρεψε μερικά.

Η Άντα πέθανε από καρκίνο της μήτρας στις 27 Νοεμβρίου 1852. Ηταν μόνο 37 ετών, όσο ήταν και ο πατέρας της, Λόρδος Μπάιρον, όταν πέθανε. Η Άντα έζησε 266 μέρες περισσότερο απ’αυτόν.

Στην κηδεία της βρέθηκε λίγος κόσμος. Ούτε η μητέρα της, ούτε ο Μπάμπαζ πήγαν. Είχε ζητήσει να θαφτεί δίπλα στον πατέρα της.

Μετά την Άντα.

Όταν πέθανε ο Μπάμπαζ το 1871, η δουλειά που έκανε σε όλη του ζωή πάνω στις μηχανές ξεχάστηκε. Ωστόσο, οι μηχανικοί υπολογιστές συνέχισαν να αναπτύσσονται σταδιακά, δίνοντας την θέση τους σε ηλεκτρομηχανικούς, και τελικά σε ηλεκτρονικούς. Και όταν ο προγραμματισμός άρχισε να γίνεται κατανοητός στη δεκαετία του 1940, το έργο του Μπάμπαζ  και οι «Σημειώσεις» της Άντα ήρθαν στην επιφάνεια ξανά.

Analytical Machine-comic
Αναλυτική Μηχανή, 7 μέτρα μήκος και 3 μέτρα ύψος

Ο Άλαν Τούρινγκ (Alan Turing – η βιογραφία του στην ανάρτηση εδώ) διάβασε τις σημειώσεις της το 1950 και επινόησε τον όρο «Η Αντίρρηση της Λαίδης Λάβλεϊς» (η οποία έλεγε ότι «μια Τεχνητή Νοημοσύνη δεν μπορεί να δημιουργήσει τίποτα») στην εργασία «Computing Machinery And Intelligence».  Αλλά η Άντα ήταν ξεχασμένη εκείνη την εποχή.

Αλλά ακόμη και στη δεκαετία του 1960, ο  Μπάμπαζ και η Άντα  δεν ήταν πολύ γνωστοί.  Το πρωτότυπο της Μηχανής Διαφορών του Μπάμπαζ είχε δωριθεί στο Μουσείο Επιστημών του Λονδίνου. Ήταν από την δεκαετία του 1980, ειδικά όταν το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ονόμασε την γλώσσα προγραμματισμού του ADA, από την Άντα Λάβλέις, που άρχισε να αυξάνεται η γνώση για την Άντα και τον Τσάρλς Μπάμπαζ.

Portion Charles Analytical Engine-mill-1871Καθώς το ενδιαφέρον για το Μπάμπαζ και την Άντα αυξήθηκε, έτσι αυξήθηκε και η περιέργεια για το αν η Μηχανή Διαφορών θα λειτουργούσε πράγματι αν είχε κατασκευαστεί από τα σχέδια του Μπάμπαζ. Ένα έργο άρχισε και το 2002, μετά από μια ηρωική προσπάθεια, κατασκευάστηκε μια πλήρης Μηχανή Διαφορών, με μία μόνο διόρθωση στα πρωτότυπα σχέδια.

Με μεγάλη έκπληξη, η Μηχανή λειτούργησε. Η κατασκευή της κόστισε περίπου το ίδιο, αν υπολογιστεί και ο πληθωρισμός, όσο είχε ζητήσει ο Μπάμπαζ από τη βρετανική κυβέρνηση το 1823.

Το 2009,  ορίστηκε ότι κάθε δεύτερη Τρίτη του Οκτωβρίου θα είναι η παγκόσμιος ημέρα Ada Lovelace που θα  είναι αφιερωμένη στα επιτεύγματα των γυναικών στην Επιστήμη, στην Τεχνολογία, στη Μηχανική και στα Μαθηματικά.

Δημιουργήθηκε επίσης το Ada Lovelace Institute που είναι ένα ανεξάρτητο ερευνητικό ινστιτούτο και ένας οργανωτικός οργανισμός αφιερωμένος στη διασφάλιση ότι τα δεδομένα και η τεχνητή νοημοσύνη λειτουργούν για τους ανθρώπους και την κοινωνία.

Δεν θα μάθουμε ποτέ τι θα μπορούσε να έχει γίνει η Άντα. Μια άλλη Μαίρη Σόμερβίλ, διάσημη βικτοριανή επιστήμας; Ένα πρόσωπο που, σαν τον Στιβ Τζόμπς (Steve Jobs), θα οδηγούσε το όραμα της Αναλυτικής Μηχανής; Ή ένας Άλαν Τούρινγκ, που κατανόησε την αφηρημένη ιδέα του καθολικού προγραμματισμού;

Analytical Machine comic

Πηγές

Βιβλιογραφία

[1] Charlene Morrow and Teri Perl, “Notable Women in Mathematics: A Biographical Dictionary”,  Dutton

[2] Jennifer Chiaverini , “Enchantress of Numbers: A Novel of Ada Lovelace”,

[3] Betty Alexandra Toole, “Ada, the Enchantress of Numbers: Poetical Science”, Critical Connection 1998.

[4] Syndey Pauda, “Thrilling Adventures of Lovelace and Babbage”, Patheon Books, New York 2015. 

[5] Philip Morrison and Emily Morrison, “Charles Babbage And His Calculating Engines”, Dover Publications, New York, 1961

[6] Nancy F. Castaldo, “Ada Lovelace”,  Dorling Kindersley 2019,  https://archive.org/details/ada-lovelace-dk-life-stories/page/n19/mode/2up

Αλλες πηγές

[7] J. J. O’Connor and E. F. Robertson , «Augusta Ada King, countess of Lovelace», School of Mathematics and Statistics, University of St Andrews, Scotland. https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Lovelace/

[8] Stephen Wolfram, “Untangling the Tale of Ada Lovelace”, wired.com, https://www.wired.com/2015/12/untangling-the-tale-of-ada-lovelace/

[9] Βικιπαίδεια , “Άντα Λάβλεϊς”, https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CE%BD%CF%84%CE%B1_%CE%9B%CE%AC%CE%B2%CE%BB%CE%B5%CF%8A%CF%82

[10] Wikipedia, “Ada Lovelace”https://en.wikipedia.org/wiki?curid=974

[11] Eugene Eric Kim and Betty Alexandra Toole, “Ada and the First Computer”,  Scientific American, Inc 1999 , http://www.cs.virginia.edu/~robins/Ada_and_the_First_Computer.pdf

[12] Frank J. Swetz. “Mathematical Treasure: Ada Lovelace’s Notes on the Analytic Engine”, Pennsylvania State University, https://www.maa.org/press/periodicals/convergence/mathematical-treasure-ada-lovelaces-notes-on-the-analytic-engine

[13] Octavia Reeve, «Celebrating Ada Lovelace Day: what Ada means to us»,  Ada Lovelace Institute , https://www.adalovelaceinstitute.org/celebrating-ada-lovelace-day/

[14]  History-Computer.com, «Ada Lovelace»https://history-computer.com/ModernComputer/thinkers/Ada.html

[15] History-Computer.com, “Analytical Engine”https://history-computer.com/Babbage/AnalyticalEngine.html

[16] History-Computer.com, “Differential Engine “https://history-computer.com/Babbage/DifferentialEngine.html

[17] John Walker, “The Analytical Engine, Programming Cards”, Fourmilab Switzerland , https://www.fourmilab.ch/babbage/cards.html

Youtube

Επιπλέον βιβλιογραφία

Ευχαριστώ τις φίλες μου Κίττυ Παπαδοπούλου και Μαρίνα Παπαναστασίου για την επιμέλεια του κειμένου.

Χριστόδουλος Λάζαρης
Μαθηματικός
MSc Στατιστικής, MSc Πληροφορικής.
BSc Digital Technology and Design